Những điều cần biết về bệnh trĩ

Trĩ là cấu trúc giải phẫu bình thường, bản chất là đám rối tĩnh mạch trĩ nằm dưới niêm mạc (trĩ nội) hoặc dưới da (trĩ ngoại) vùng thấp của trực tràng và hậu môn, bất kể ai cũng đều có trĩ.

1. Khái niệm bệnh trĩ

Bệnh trĩ được tạo thành do giãn quá mức các đám rối tĩnh mạch trĩ. Đây là bệnh thường gặp và khá phổ biến. Bệnh trĩ nội: phát sinh ở khoang dưới niêm mạc, trên đường lược, có nguồn gốc từ đám rối trĩ nội. Trĩ ngoại: nằm dưới da, dưới đường lược, từ đám rối trĩ ngoại (mạch trực tràng dưới).

Độ trĩ: Chỉ áp dụng cho bệnh trĩ nội mà thôi, phân độ được thực hiện qua hỏi bệnh và có 4 độ.

• Độ 1: Trĩ cương tụ, có thể có hiện tượng chảy máu (chỉ to lên trong lòng ống hậu môn).
• Độ 2: Sa trĩ khi rặn, tự co lên sau khi đi ngoài.
• Độ 3: Sa trĩ khi rặn, không tự co lên được, phải dùng tay đẩy lên.
• Độ 4: Trĩ sa thường xuyên, kể cả trường hợp sa trĩ tắc mạch.

Bệnh trĩ là do những cấu trúc đám rối tĩnh mạch trĩ bình thường ở ống hậu môn bị chuyển sang trạng thái bệnh lý. Cơ chế bệnh sinh chưa được làm sáng tỏ.

• Thuyết mạch máu: cầu nối động – tĩnh mạch.
• Thuyết cơ học: do tác dụng của áp lực tăng cao làm mạch trĩ giãn (khi mang thai dễ bị bệnh trĩ); các bộ phận nâng đỡ tổ chức trĩ bị giãn và trở nên lỏng lẻo (càng nhiều tuổi càng dễ mắc bệnh trĩ).

2. Triệu chứng lâm sàng – cận lâm sàng

• Đại tiện phân máu. Thường máu đỏ tươi, nhỏ giọt hay chảy thành tia làm người bệnh sợ hãi. Đặc trưng cho trĩ nội.
• Đau vùng hậu môn, đặc trưng cho trĩ ngoại, khi bị tắc mạch, huyết khối. Búi giãn tĩnh mạch bất thường vùng hậu môn.
• Sa trĩ
• Nội soi hậu môn-trực tràng (HM-TT) thấy rõ các búi trĩ.

3. Điều trị bệnh trĩ

3.1 Điều trị nội khoa

Vệ sinh và ăn uống:

• Chế độ vệ sinh sinh hoạt: Quan trọng vì nó giúp bạn phòng chống mắc bệnh trĩ, phòng chống tái phát trĩ đó là tránh ngồi hoặc đứng quá lâu ở một tư thế. Về vấn đề này có câu nói vui đầy ý nghĩa thế này: “Nếu bạn không ‘ị’ trong thư viện thì cũng đừng đọc sách trong nhà vệ sinh”.
• Chế độ ăn uống: Rất quan trọng vì nó giúp bạn phòng chống mắc bệnh trĩ, phòng chống tái phát trĩ, giúp bạn tránh xa hiệu thuốc và nhất là tránh xa bác sỹ đó là chống táo bón và tiêu chảy.

Điều trị bằng Thuốc: Các thuốc toàn thân uống: Daflon 500mg, tại chỗ: Proctolog viên đặt hậu môn hoặc dạng cream bôi...

Thủ thuật: Tiêm xơ, thắt vòng cao su, quang đông hồng ngoại, nước sôi...

3.2 Điều trị ngoại khoa

Cắt trĩ (Hemorrhoidectomy): Là các phương pháp phẫu thuật cắt trực tiếp vào búi trĩ ví dụ:

• Milligan- Morgan: là phẫu thuật thường được áp dụng trước đây, khi các búi trĩ còn độc lập với nhau. Ngày nay phẫu thuật này được áp dụng trong điều trị các búi trĩ ngoại đơn lẻ.
• Whitehead: Cắt cả vòng da-niêm mạc ống hậu môn-trực tràng được áp dụng cho các trĩ vòng lớn hỗn hợp cả trĩ nội và trĩ ngoại, Trĩ vòng hỗn hợp
• Toupet: Bản chất gần giống Whitehead
• Ferguson: Bản chất gần giống Milligan-Morgan nhưng sẽ khâu kín chứ không để hở.

Treo trĩ (Hemorrhoidopexy): Phương pháp này không cắt trực tiếp búi trĩ mà: Kéo các búi trĩ sa co trở lại trong hậu môn. Riêng phương pháp này cũng đã có vài biến thể cải tiến khác nhau như:

• Phẫu thuật Longo - tên thường dùng ở Việt nam hay phẫu thuật điều trị sa và trĩ (Procedure for Prolapse and Hemorrhoids-PPH).
• Khâu triệt mạch trĩ (transanal hemorrhoidal dearterialization).
• Khâu triệt mạch trĩ dưới siêu âm doppler.

Các loại thuốc Tây điều trị bệnh trĩ tốt hiện nay

Hiện nay có rất nhiều loại thuốc Tây dùng để điều trị bệnh trĩ, được điều chế dưới các dạng chính là thuốc uống, thuốc bôi, thuốc đặt hậu môn. Dưới đây là một số loại thuốc điều trị bệnh trĩ bằng thuốc Tây rất tốt, thường được bác sĩ kê đơn điều trị.

1. Thuốc bôi điều trị bệnh trĩ

Các loại thuốc bôi điều trị bệnh trĩ có tác dụng điều trị tại chỗ, làm giảm tình trạng sưng viêm, đau rát hậu môn và các triệu chứng do bệnh trĩ gây ra. Một số loại thuốc bôi điều trị trĩ tốt bạn có thể tham khảo dưới đây:

– Thuốc bôi trĩ Proctolog

Thành phần: Thuốc chứa hai thành phần chính là Ruscogénines và Trimébutine

Công dụng:

• Chữa ngứa, đau rát hậu môn
• Giảm nhanh các triệu chứng bệnh trĩ cấp
• Chống co thắt cơ cạnh hậu môn, cải thiện các tổn thương do nứt hậu môn
• Tăng trương tĩnh mạch và sức cản của các mạch nhỏ

Cách dùng:

• Vệ sinh hậu môn sạch sẽ, lấy lượng thuốc vừa đủ thoa đều lên hậu môn
• Nằm nghĩ ngơi trong 15 – 20 phút để thuốc thẩm thấu
• Thực hiện 1 – 2 lần vào buổi sáng và tối

Tác dụng phụ: Thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như ngất xỉu, chóng mặt, nổi phát ban dưới da, rối loạn da

Giá thành: Giá bán thuốc Proctolog dạng bôi trên thị trường hiện nay có giá là 60.000VNĐ/hộp x 60g

– Thuốc bôi trĩ Titanoreine

Thành phần: Trong 20g thuốc trong mỗi tuýp có chứa:

• 2.5g Carraghénates
• 2g Titanium dioxide
• 2g Zn oxide
• 2g Lidocaine
• Tá dược vừa đủ

Công dụng:

• Giảm đau đớn, nóng rát hậu môn
• Làm co mô trĩ tạm thời
• Tác dụng kháng viêm, ngăn chặn viêm loét hậu môn

Cách dùng:

• Vệ sinh sạch sẽ hậu môn, lấy lượng kem vừa đủ bôi lên vùng bị trĩ
• Bôi thuốc vào lúc sau khi đi vệ sinh để mang lại hiệu quả tốt
• Không dùng quá 4 lần/ngày

Giá thành: 1 tuýp thuốc bôi trĩ Titanoreine có giá dao động từ 200.000 – 300.000VNĐ/tuýp

– Thuốc bôi trĩ chữ A của Nhật

Thành phần: Prednissolone, Lidokaine, Allantoin, Vitamin E

Công dụng:

• Giảm đau rát, ngứa ngáy và khó chịu do búi trĩ gây ra, làm co mô trĩ tạm thời
• Hoạt động dựa trên nguyên tác phục hồi các tổ chức mô cơ ở trực tràng bị tổn thương
• Ngăn chặn tín hiệu đau đớn từ dây thần kinh ở da lên não bộ, giảm bớt các mô bị sưng

Cách dùng:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn bằng nước muối loãng, lau khô bằng khăn mềm
• Bôi thuốc theo đúng liều lượng chỉ định trên bao bì hoặc là của bác sĩ
• Kiên trì thực hiện, sau 3 – 5 ngày, các búi trĩ sẽ mềm ra và tự động co lại

Giá thành: Hiện nay, trên thị trường giá bán của kem bôi trĩ chữ A của Nhật là 430.000 VNĐ/tuýp

– Thuốc bôi trĩ Hemorrhostop

Thành phần:

• Keo ong
• Dầu hạt nho
• Sáp ong
• Bơ hạt mỡ
• Dầu cây hoa khói
• Tinh dầu bạc hà
• Hạt dẻ ngựa
• Lô hội

Công dụng:

• Hỗ trợ làm bền thành mạch, chống co thắt, tăng khả năng chịu đựng của thành mạch
• Giảm bớt các triệu chứng của bệnh trĩ như đau rát, ngứa ngáy, đi ngoài ra máu
• Thúc đẩy quá trình tái tạo tế bào ở niêm mạc hậu môn
• Chống nhiễm khuẩn hậu môn

Cách dùng:

• Vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn bằng nước muối loãng và lau lại bằng khăn khô
• Bôi lượng kem vừa đủ lên vùng hậu môn
• Tùy theo mức độ nặng nhẹ của bệnh có thể bôi 1 – 2 lần/ngày

Giá thành sản phẩm: Hiện nay thuốc bôi Hemorrhostop được sản xuất ở hai nước với mức giá khác nhau

• Tại Mỹ: Có giá khoảng 645.000VNĐ/hộp 100ml
• Tại Nga: Có giá khoảng 375.000VNĐ/hộp 65 ml

2. Thuốc uống điều trị bệnh trĩ

Các loại thuốc uống điều trị bệnh trĩ có tác dụng làm giảm các triệu chứng sưng viêm, giảm tăng sinh mô liên kết, tụ máu tại vị trí bó trĩ,… Thuốc uống điều trị bệnh trĩ được chia thành nhiều loại sau:

– Thuốc co mạch

Tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn các loại thuốc co mạch phù hợp. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân nên sử dụng thuốc theo đung chỉ định của bác sĩ, tránh những ảnh hưởng không mong muốn.

Công dụng:

• Thắt chặt các mạch máu, giúp các mạch máu thu nhỏ lại
• Làm teo nhỏ búi trĩ và dần tiêu biến

Các loại thuốc co mạch:

• Phenylephrine
• Epinephrin
• Norephinephrin
• …

Tác dụng phụ: Căng thăng, mất ngủ, run, tăng huyết áp,…

– Thuốc Hydrocortisone

Công dụng:

• Làm giảm các triệu chứng ngứa ngáy, đau sưng, khó chịu ngoài da
• Hỗ trợ điều trị, làm giảm các triệu chứng của bệnh trĩ

Cách dùng:

• Được chỉ định sử dụng hạn chế, từ 1 – 4 liều mỗi ngày
• Thời gian sử dụng ngắn và giảm liều lượng khi càng về cuối đợt điều trị

Tác dụng phụ: giảm cân, mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu, đau cơ, chóng mặt,…

– Thuốc gây tê giảm đau

Thuốc gây tê giảm đau không phải là thuốc điều trị trĩ, thường được chỉ định sử dụng phối hợp với một số phương pháp điều trị, thủ thuật và các loại thuốc khác. Trong quá trình sử dụng, người bệnh nên chú ý dùng đúng liều lượng, thận trọng với những trường hợp quá mẫn cảm với thuốc.

Công dụng:

• Làm giảm giác đau do cơ vòng hậu môn co thắt mạnh, do viêm hậu môn
• Đây là loại thuốc giảm đau trĩ cấp

Các loại thuốc gây tê giảm đau:

• Trimebutin (proctolog)
• Dibucain
• Medicone
• Lanacane
• Nupercainal

– Thuốc kháng sinh giảm đau, viêm sưng

Tùy theo từng trường hợp viêm nhiễm của bệnh nhân, bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn các loại thuốc kháng sinh chỉ định điều trị  phù hợp.

Công dụng:

• Chống lại các vi khuẩn xâm nhập do quá trình viêm nhiễm xảy ra ở hậu môn

Các loại thuốc kháng sinh phổ biến:

• Penicilin
• Cephalosporin
• Carbapenem
• Aspirin
• Acetaminophen

Tác dụng phụ: Người bệnh có thể gặp một số tác dụng phụ như mề đay, mẩn ngứa, ban đỏ, phù Quincke, dị ứng, sốc phản vệ,…

3. Thuốc đặt điều trị bệnh trĩ

Thuốc đặt hậu môn dùng để điều trị bệnh trĩ cũng được sử dụng khá phổ biến hiện nay. Thích hợp để sử dụng cho trường hợp bị trĩ kèm theo bệnh tiêu hóa, mẩn cảm với thuốc uống,… Một số thuốc đặt điều trị trĩ hiệu quả được nhiều người tin dùng là:

– Thuốc đặt trĩ Avenoc

Thành phần: Thuốc có thành phần từ cây phỉ, cây dẻ ngựa, cây ca cao…

Công dụng:

• Có tác dụng điều trị bệnh từ bên trong
• Làm giảm các triệu chứng của bệnh trĩ, ngăn chặn bệnh tiến triển nặng

Đối tượng sử dụng: Chỉ định sử dụng cho người lớn, thận trọng sử dụng cho những người bị tiểu đường

Tác dụng phụ: Thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ không mong muốn như buồn nôn, táo bón, nôn mửa, khó chịu dạ dày.

Thuốc đặt trĩ Witch Hazel

Thành phần: chủ yếu là chiết xuất từ cây phỉ

Công dụng:

• Tăng cường mạch máu, giảm tình trạng sưng phồng của tĩnh mạch
• Chống viêm, giảm sưng đau và các triệu chứng do bệnh trĩ gây ra

Tác dụng phụ: ngứa và đốt ở hậu môn, sưng mô hậu môn, viêm da và mề đay.

– Thuốc đặt trĩ Calmol

Thành phần: Thuốc có thành phần chính từ kẽm oxide, acetaminophen và cocoa bơ

Tác dụng:

• Giảm kích ứng, giảm tình trạng viêm trĩ
• Hạn chế tình trạng đau ngứa quanh hậu môn và khu vực búi trĩ phát triển

Chống chỉ định:

• Bệnh nhân quá mẫn acetaminophen
• Thiểu năng tế bào gan
• có tương tác với rượu và một số thuốc khác

– Thuốc đặt trĩ Neo Haelar

Thành phần: Thuốc được chiết xuất từ tinh dầu Lupin và một số hợp chất khác

Công dụng:

• Chỉ định sử dụng cho cả trường hợp trĩ nội và trĩ ngoại
• Chống viêm nhiễm
• Thúc đẩy quá trình làm lành những tổn thương do trĩ gây ra

Một số lưu ý khi sử dụng thuốc Tây để điều trị bệnh trĩ

Để quá trình sử dụng thuốc Tây điều trị bệnh trĩ mang lại hiệu quả cao, người bệnh cần phải lưu ý một số vấn đề dưới đây:

• Vệ sinh hậu môn và tay sạch sẽ trước khi tiến hành sử dụng thuốc bôi và thuốc đặt, ngăn ngừa tình trạng vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm nặng hơn.
• Tuân thủ theo liều lượng, chỉ định sử dụng được in trên bao bì hoặc là hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Không nên sư dụng quá liều gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Khi sử dụng không để thuốc bôi dính vào mắt hoặc là các vị trí mẩn cảm khác.
• Kết hợp luyện tập thể dục thể thao nhẹ nhàng như yoga, đi bộ, thiền,… giúp cải thiện sức khỏe.
• Tạo thói quen đi đại tiện đúng giờ, không nên nín nhịn hoặc ngồi đại tiện quá lâu,  cải thiện tình trạng bệnh trĩ.
• Bổ sung các loại thực phẩm giàu chất xơ như rau quả, trái cây tươi tốt cho hệ tiêu hóa. Ưu tiên các loại thức ăn mềm, dễ nuốt, giúp quá trình tiêu hóa diễn ra dễ dàng.
• Kiêng các loại thực phẩm kích thích như rượu, bia, thuốc lá,… gây ảnh hưởng đến quá trình và kết quả điều trị bệnh trĩ.

‍