Lý do khiến trẻ bị ho kéo dài, chữa nhiều vẫn không khỏi

Ho là một phản xạ có lợi cho cơ thể để tống xuất đờm nhớt, vi trùng ra bên ngoài, giúp đường thở được thông thoáng, bảo vệ đường hô hấp khi khí quản bị kích thích hay viêm. Tuy nhiên, nếu ho kéo dài ở trẻ em xảy ra trong nhiều ngày thì đây có thể là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý ở đường hô hấp.

1. Nguyên nhân khiến trẻ bị ho kéo dài

Nhiều trẻ em bị ho kéo dài hơn 1 tháng, đã áp dụng cả phương pháp dân gian và dùng thuốc nhưng vẫn không khỏi. Tình trạng này có thể bắt nguồn từ những nguyên nhân sau:

1.1. Nhiễm trùng đường hô hấp trên

Nhiễm trùng đường hô hấp trên là nguyên nhân phổ biến nhất gây ho kéo dài ở trẻ em. Bệnh xuất hiện do nhiễm virus, nhiễm khuẩn, lây nhiễm từ trường học, nhà trẻ. Trẻ thường bị ho kéo dài trên 6 - 7 ngày. Ngoài triệu chứng ho kéo dài, bệnh nhi còn có các triệu chứng khác như sốt, chảy nước mũi, hắt hơi, đau đầu, mệt mỏi,...

1.2. Hen phế quản

Hen phế quản (hen suyễn) ở trẻ em là bệnh lý co thắt và viêm mạn tính đường hô hấp dưới, gây viêm khí quản, hạn chế luồng không khí vào phổi, gây triệu chứng thở rít tái phát. Trẻ dưới 3 tuổi thường bị ho kéo dài khi bị hen phế quản. Phấn hoa, lông thú, khí thải, khói thuốc và một số thực phẩm nhất định,... có thể gây hen phế quản ở trẻ. Trẻ thường xuất hiện nhiều đợt ho khan, ho từng cơn tái phát, tức ngực và thở rít. Thường các bé sẽ bị viêm tiểu phế quản trên 3 lần trước 2 tuổi.

1.3. Chảy dịch mũi sau

Khi cơ thể trẻ sản sinh ra lượng chất nhầy quá mức có thể gây chảy dịch mũi sau. Chất nhờn sẽ chảy xuống phía sau cổ họng, kích thích dây thần kinh và các thụ thể, gây ho kéo dài ở trẻ em. Đây là triệu chứng thường gặp của tình trạng dị ứng và nhiễm virus. Loại ho này có đờm hoặc không có đờm, thường nặng hơn vào ban đêm. Trẻ sẽ bị ngứa cổ, hắt hơi, mắt ngứa, chảy nước mắt và có thể bị nổi chàm nếu nguyên nhân là do dị ứng.

1.4. Trào ngược dạ dày - thực quản

Ợ nóng (hoặc trào ngược dạ dày - thực quản) là nguyên nhân phổ biến gây ho mạn tính ở cả trẻ em và người lớn. Tình trạng này thường xảy ra khi axit từ dạ dày bị rò rỉ ngược trở lại đường ống thực phẩm. Bệnh có thể trở nặng khi trẻ nằm xuống vào buổi tối. Trẻ thường bị trào ngược sau ăn khoảng 30 - 60 phút, khi thay đổi tư thế hoặc trong bữa ăn do cơ thắt dưới thực quản tự mở ra.

1.5. Ho gà

Ho gà là bệnh do vi khuẩn gây ra, lây lan qua đường hô hấp. Bệnh có thể ảnh hưởng tới mọi lứa tuổi, từ trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ tới người lớn. Các triệu chứng của bệnh xuất hiện sau khi nhiễm trùng khoảng 5 - 10 ngày. Biểu hiện điển hình của bệnh là trẻ xuất hiện cơn ho từ 15 - 20 ngày, cơn ho kéo dài, đi kèm sốt, nôn trớ, ngừng thở, tím tái sau cơn ho, chậm nhịp tim,... Ở trẻ nhũ nhi (1 - 12 tháng tuổi), bệnh thường diễn biến nặng vì trẻ dưới 3 tháng tuổi chưa được tiêm vắc xin.

1.6. Viêm phổi

Viêm phổi là bệnh nhiễm trùng thông thường ở trẻ em. Các triệu chứng bệnh gồm sốt, cảm giác ớn lạnh, run rẩy, khó thở và ho kéo dài. Bệnh do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Trẻ dễ mắc viêm phổi khi bị lây nhiễm ở các khu vui chơi, trường học,...

1.7. Dị vật đường thở

Khi bị mắc dị vật trong đường thở, trẻ sẽ có biểu hiện ho sặc sụa, có cơn ngạt thở, tím tái, chảy nước mắt nước mũi, vã mồ hôi,... Trong trường hợp dị vật đường thở bị bỏ quên, trẻ sẽ bị ho kéo dài và viêm phổi tái phát.

1.8. Một số nguyên nhân khác

• Lạm dụng thuốc xịt giảm xung huyết mũi, khiến niêm mạc mũi bị sưng nề, bị kích thích, gây xung huyết, chảy dịch sau họng và gây ho kéo dài ở trẻ em.
• Không khí hanh khô hoặc quá ẩm ướt làm kích thích sự phát triển của mạt nhà, nấm,... gây ho khan kéo dài.

2. Cách phòng ngừa và chăm sóc trẻ bị ho kéo dài

Ho là một phản xạ có lợi vì giúp làm thông thoáng đường thở để trẻ thở dễ hơn. Tuy nhiên, nếu ho dẫn đến những hậu quả xấu như trẻ bị nôn ói, đau họng, mất ngủ, không ăn uống được, xuất huyết họng, xuất huyết não, thoát vị bẹn, bỏ bú, co giật, khó thở,... thì cần được điều trị ngay.

2.1. Cách phòng ngừa ho ở trẻ

• Chích ngừa cảm cúm cho trẻ theo các chương trình tiêm chủng quốc gia để phòng ngừa cúm và các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp.
• Cho bé ăn đủ chất, nhất là các loại trái cây giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi,... để cải thiện hệ thống miễn dịch của trẻ.
• Nên cho bé vận động ngoài trời, không sử dụng điều hòa ở mức nhiệt quá chênh lệch với môi trường bên ngoài.
• Khi ra đường nên đeo khẩu trang cho trẻ để tránh bụi bẩn và các nguồn vi khuẩn, virus gây bệnh.
• Tập cho trẻ thói quen rửa tay thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Không để trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh, kể cả khi chỉ mắc cảm cúm thông thường.

2.2. Cách chăm sóc trẻ bị ho kéo dài

Ho kéo dài ở trẻ em có thể là triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý khác nhau. Vì vậy, khi thấy trẻ có dấu hiệu ho trên 1 tuần không khỏi, cha mẹ nên đưa bé đi khám. Qua thăm khám, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về tình trạng sức khỏe của trẻ và đề xuất phương án điều trị phù hợp.

Với trẻ bị ho kéo dài, phụ huynh nên chú ý tới những vấn đề sau khi chăm sóc trẻ tại nhà:

• Cho trẻ dùng thuốc trị bệnh đúng theo chỉ định của bác sĩ.
• Cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho trẻ, http://google.com.tj/url?q=https://tuthuoc24h.net/thường xuyên thay đổi thực đơn cho phù hợp với sở thích, khẩu vị của bé, chia thành nhiều bữa nhỏ và mỗi bữa nên có những món ăn khác nhau.
• Cho trẻ uống nhiều nước để làm loãng đờm, giúp bé dễ ho khạc chất tiết, tránh khô miệng, họng. Cha mẹ có thể cho bé uống thêm sữa, nước hoa quả để bổ sung năng lượng và tăng cường lượng vitamin cung cấp cho cơ thể bé.
• Vệ sinh mũi, họng hằng ngày cho trẻ bằng cách súc miệng, rửa mũi bằng nước muối sinh lý 2 - 3 lần/ngày.

Cha mẹ cần theo dõi sức khỏe của bé, đưa bé đi khám theo lịch hẹn của bác sĩ để điều trị ho kéo dài ở trẻ em nhanh chóng, hiệu quả, tránh được những biến chứng khó lư

Một số loại thuốc điều trị ho hiện nay

Thuốc chữa ho có nhiều loại như siro, viên uống, viên ngậm với nhiều thành phần khác nhau như: chất kháng khuẩn, giảm đau, kháng viêm hoặc thuốc tê.

Thuốc đặc trị ho khan có: codein, eucalyptine, dextromethorphan, pholcodine, calyptin, chericof, neo-codion...

Thuốc trị ho có đờm: mucomyst, mucusan, rinathiol promethafine, terpicod, terpin hydrat... Thông thường mỗi đợt điều trị chỉ nên dùng từ 3 - 5 ngày, không dùng kéo dài.

Chỉ dùng thuốc giảm ho trong trường hợp ho không có đờm (ho khi cảm cúm, ho do kích ứng, dị ứng), ho nhiều làm người bệnh mệt mỏi, mất ngủ. Không dùng thuốc làm giảm ho trong trường hợp ho có đờm (trong bệnh viêm phế quản mạn, giãn phế quản… ) vì ho được coi như cơ chế bảo vệ có lợi, làm sạch đường thở. Các thuốc giảm ho được chia làm 2 loại:

Thuốc Giảm Ho Ngoại Biên

Các thuốc này có tác dụng làm giảm nhạy cảm của các receptor gây phản xạ ho ở đường hô hấp. Có thể dùng glycerol, mật ong, các siro đường mía… các thuốc này có tác dụng làm dịu ho do có tác dụng bảo vệ, bao phủ các receptor cảm giác ở họng, hầu.

Một số thuốc có tác dụng gây tê các ngọn dây thần kinh gây phản xạ ho như benzonatat, bạc hà (menthol), lidocain, bupivacain…

Thuốc Giảm Ho Trung Ương

Các thuốc này ức chế trực tiếp, làm nâng cao ngưỡng kích thích của trung tâm ho ở hành tuỷ, đồng thời có tác dụng an thần, ức chế nhẹ trung tâm hô hấp.

• Codein:

Thuốc có tác dụng giảm ho do ức chế trực tiếp trung tâm ho, nhưng làm khô và tăng độ quánh của dịch tiết phế quản. Dùng codein trong trường hợp ho khan gây khó chịu, mất ngủ và trong các chứng đau viêm họng nhẹ và vừa.

Chống chỉ định: Mẫn cảm với thuốc, trẻ em dưới 1 tuổi, bệnh gan, suy hô hấp, phụ nữ có thai. Liều dùng điều trị uống mỗi lần 10- 20 mg, ngày 3 - 4 lần.

• Dextromethorphan:

Thuốc có tác dụng ức chế trung tâm ho, nên có tác dụng chống ho tương tự codein, nhưng ít gây tác dụng phụ hơn.

Dextromethorphan chỉ định tốt trong trường hợp ho khan, mạn tính và không dùng cho trẻ em dưới 2 tuổi, đang điều trị bằng thuốc ức chế monoaminoxydase (MAO). Đối với người có nguy cơ hoặc đang suy giảm hô hấp, tiền sử bị hen, dị ứng khi dùng cần hết sức thận trọng.

• Thuốc Giảm Ho Kháng Histamin

Một số thuốc có tác dụng kháng histamin H1 trung ương và ngoại biên (kháng H1 thế hệ 1) đồng thời có tác dụng chống ho, kháng cholinergic, kháng serotonin và an thần như alimemazin, diphenhydramin… được chỉ định dùng trong các chứng ho khan do dị ứng, do kích thích, nhất là về ban đêm. Do thuốc có tác dụng an thần nên khi dùng thuốc vào ban ngày không được làm các công việc đòi hỏi sự tỉnh táo như lái xe, làm việc trên cao… vì dễ gây nguy hiểm. Tốt nhất là dùng thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ.

NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý KHI SỬ DỤNG THUỐC TRỊ HO

Không phải bất cứ trường hợp nào cũng dùng thuốc long đờm

Cần phải phải tham khảo ý kiến của bác sĩ, xác định xem đờm ở mức độ nào mới cần dùng thuốc. Cụ thể:

+ Trường hợp người bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) lượng đờm tiết ra trong những đợt cấp tính rất nhiều. Nếu dùng thuốc tác dụng trên đờn sẽ khiến khó thở và ho tăng nhiều hơn.

+ Hoặc trường hợp trẻ nhỏ dưới 1 tuổi bị ho, nếu đang có sự tăng tiết đờm quá nhiều, đang ran nổ, ran ẩm, viêm phổi sòng sọc thì dùng thuốc tác dụng trên đờm sẽ khiến viêm phổi nặng hơn.

Do đó, vấn đề là phải giảm tiết đờm nhằm kiểm soát lượng đờm trước khi quyết định dùng thuốc tác dụng trên đờm vào thời điểm sau đó. Việc xác định mức độ đờm, dùng thuốc khi nào sẽ phụ thuốc vào bác sĩ.

+ Chỉ dùng thuốc trị ho chứa codein cho người lớn, không dùng cho trẻ em, và chống chỉ định cho trẻ dưới 18 tuổi vừa được cắt hoặc nạo viêm amidan.

+ Chỉ dùng các loại thuốc giảm ho trên khi ho khan không đờm, ho do cảm cúm, dị ứng, kích ứng, ho nhiều gây mêt mỏi, mất ngủ.

+ Không dùng khi ho có đờm do giãn phế quản viêm phế quản.

+ Không dùng cho người bị hen suyễn, suy hô hấp, trẻ em, phụ nữ mang thai và đang cho con bú.

+ Không nên dùng thuốc kháng histamin vào ban ngày, khi lái xe, vận hành máy móc...

Tác dụng phụ của các thuốc trị ho kháng histamin là gây buồn ngủ do tác động trên các thụ thể H1 ở não. Do đó, dùng thuốc ban ngày sẽ rất bất lợi nhưng lại rất tốt khi dùng vào ban đêm.

+ Nên dùng thuốc trị ho kháng histamin liều thấp nhất, tác dụng trong thời gian càng ngắn càng tốt để hạn chế tác dụng phụ của thuốc. Thông thường mỗi đợt điều trị chỉ nên dùng từ 3 - 5 ngày, không dùng kéo dài.

+ Không dùng thuốc kháng histamin đồng thời kết hợp với thuốc long đờm, giảm ho do đờm sẽ tiết nhiều hơn mà không khạc nhổ ra ngoài được.

Ngoài ra, Người bệnh cần uống nhiều nước, tránh các yếu tố gây kích thích như khói thuốc, khói than, bụi, mùi khí lạ, ăn uống đồ quá nóng gây kích thích vòm họng, giữ ấm cổ, ngực. Nếu ho kéo dài người bệnh cần đi khám để bác sĩ khám và kê đơn thuốc điều trị thích hợp.

‍